İki Dil Bir Bavul Filmi İncelemesi: Eğitimde Sınıf Yönetimi ve Bileşenleri

                       


Yönetmen: Orhan Eskiköy & Özgür Doğan


Film, Emre isimli öğretmenin ilk görev yerindeki bir eğitim öğretim yılına odaklanır.  Şanlıurfa ilinin Siverek ilçesinde bulunan Demirci köyünde öğretmenin karşılaştığı zorluklar ve bu zorluklar içerisinde yaşadığı çatışmalar katıksız bir çerçeveyle anlatılmıştır. Filmde öğretmen kutsallaştırılmamış, doğaçlama diyaloglar ve sınıftaki olağan akışlar kullanılmıştır. 

Filmin isminde de yer alan, aynı zamanda açılış ve final sahnelerinde gördüğümüz bavul, köye gelmektedir ve köyden dönmektedir. Bir metafor olarak düşünüldüğünde bavulun, imgesinin aksine değişmezliği ve hareketsizliği ifade ettiği söylenebilir. Coğrafya, öğretmen ve öğrenciler iç içe geçmiş halkalar olarak bu bavulda taşınıyor gibi görünse de aslında hareket etmediği görülmektedir. Fiziki yetersizlikler, kültürel farklılıklar, dil eksenindeki iletişim sorunları ve öğretmenin metaforik olarak bir bavula hapsolup hareketsiz kalışı sınıf yönetimindeki bazı sorunları meydana getirmiştir.  Aşağıdaki paragraflarda bu sorunlar alanyazın ile ilişkilendirilerek açıklanmıştır.

 

Başarılı bir öğretim için sınıfın fiziksel özellikleri oldukça önemlidir ve bu özellikler, sınıfın boyutu, öğrenci sayısı, renk ve görünüm, ısı, ışık, gürültü, temizlik ve yerleşim düzeni gibi faktörlerle doğrudan ilişkilidir (Kıvrak ve diğerleri, 2019). Filmde öğrencilerin aynı sırada üçer-dörder kişi oturduğu, sınıf kapısının kapanmadığı, sınıf duvarlarında aşınmaların olduğu, duvarların soluk renklerle boyalı olduğu, sınıf panolarının yer yer boş kaldığı ve aktif kullanılmadığı görülmektedir. Bu durumlar sınıf yönetimi doğrudan etkileyecek olumsuz fiziksel durumları işaret ettiği söylenebilir.

 Dersin başlangıcında, öğretmenin sınıf kurallarını belirlerken öğrencilere net ve anlaşılır talimatlar verdiği, ben dili kullandığı ve iki dillilikten kaynaklanan anlaşmazlıkları somut örneklerle (kalemin çöpte açılması gibi) açıkladığı fark edilmektedir (Akcan & Kara, 2021).  Ancak öğretmen, kuralları belirleme sürecine öğrencileri dahil etmemiştir. Kurallar olumlu ifadeler içeren cümleler yerine olumsuz ifadeler içeren cümlelerle oluşturulmuştur (Sınıfta Kürtçe konuşmanızı istemiyorum, Kürtçe konuşmayın.). Bu durumlar ise öğrencilerin sınıf kurallarını benimseyememelerine neden olmuş olabilir. 


Öğretmenin, istenmeyen davranışları değerlendirmek yerine doğrudan ceza verme yolunu tercih ettiği ve ceza yönteminin, istenmeyen davranışı ortadan kaldırmak yerine daha da vurgulayarak olumlu davranışların ön plana çıkmasını engellediği görülmektedir (Akcan & Kara, 2021). Öğretmenin ayrıca fiziksel ceza (dürtme, ayakta bekletme) verdiği de görülmektedir. Fiziksel ceza, çocuğun duygusal ve sosyal gelişimini bozabilir ve yaşam boyu süren duygusal ve davranışsal sorunlara, öğrenme güçlüğüne yol açabilir (Şahin, 2017).

 

Eğitim seviyesi düşük ve çocuk sayısı fazla olan ailelerde çocukların eğitimi genellikle önemsenmez, bu da çocukların istenmeyen davranışlarının artmasına yol açar. (Kılıçoğlu, 2015 akt. Özkan, 2019).  Filmde ailelerin eğitim seviyelerinin düşük, çocuk sayısının fazla ve eğitimi önemsenmediği görülmektedir. Öğretmen, ailelerin eğitime destek olmaları için ev ziyaretleri ve veli toplantıları yapmıştır. Ancak ailelerin gereken desteği sağlamadıkları görülmektedir.

 

Öğretim programının her yerde ve her koşulda uygulanabilir olması önemlidir, çünkü fırsat ve imkanlar her yerde eşit olmadığından, programın bulunduğu yer ve öğrenci özelliklerine göre farklılaştırılıp esnetilebilmesi gerekir (Özkan, 2019). Öğretmen, annesi ile yaptığı görüşmede yıl sonuna kadar sadece okuma yazmayı öğreteceğini, eksikliklerin bir sonraki yıl giderebileceğini söyler. Öğretmen, iki dillilikten kaynaklanan iletişim sorunları sonucu öğretim programında yer almayan Türkçe öğretimine zaman ayırmak durumunda kalmış ve öğretim programını esnetmiştir. Bu durumun zaman yönetimi sorunlarına, öğretim programının eksik işlenmesine neden olduğu söylenebilir.


Sınıf yönetimindeki sorunlardan biri de öğretmenlerin etkili planlama yapmaması, zamanı verimli kullanmaması, öğrencilerden düşük beklentilere sahip olması ve olumlu davranışlar sergilememesidir (Terzi, 2002). Önceki paragrafta da belirtildiği gibi öğretmenin öğrenciler üzerindeki beklentisini düşürmesi, yer yer agresif davranışlar sergilemesi, karşılaştığı sorunlar için araştırma yapmayıp çözüm aramayışı, sınıf yönetimindeki sorunların öğretmenden kaynaklanan nedenleri olarak görülebilir. 

 

Birleştirilmiş sınıflarda, öğretmenli ve ödevli ders işleyen grupların varlığı, öğretmenlerin sınıf yönetiminde yetersiz kalmalarına ve öğretmenli ders işleyen öğrencilerin, ödevli ders işleyen öğrencilerin dikkatini dağıtmasına neden olabilir. (Özkan, 2019). Filmde de öğretmenin birebir ders işlediği zamanlarda ödevlendirdiği öğrencilerin sınıfta gezindiği ve kendi aralarında konuştuğu görülmektedir. 

 

Sonuç olarak, "İki Dil Bir Bavul" filmi sınıf yönetimi açısından katmanlı ve derinlemesine bir inceleme sunmaktadır. Film, bir öğretmenin kırsal bir bölgede, farklı dil ve kültürel geçmişe sahip öğrencilerle yaşadığı deneyim üzerinden sınıf yönetiminin bileşenlerini gözler önüne sermektedir. Öğretmen fiziksel yetersizlikler, dil bariyerleri ve kültürel farklılıklar gibi çeşitli engellerle karşılaşmıştır. Eğitim politikalarının, öğretmenlerin bu tür zorlu ortamlarda etkili bir şekilde çalışabilmeleri için gerekli kaynakları ve desteği sağlaması gerektiği yargısına varılabilir.

 

 

Kaynakça

 

Kozan, D., Emekever, A., & Onur Sezer, G. (2019). Öğrenme ortamlarının fiziksel düzeni açısından sınıf öğretmeninin karşılaştığı sorunlar. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1178.

Akcan, E., Kara, M. (2021). Eğitim konulu filmlerin sınıf yönetiminin boyutları açısından                                     

            incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 35(2), 677-686.

Sahin Dağlı, F., (2017). Fiziksel ceza ve çocuk üzerine etkisi. Türkiye Çocuk Hastalıkları  

           Dergisi, 11(2), 286.  

Özkan, Ş., (2019). Birleştirilmiş sınıflarda sınıf yönetiminde karşılaşılan istenmeyen  

            öğrenci davranışlarının ve bu davranışlarla baş etme yöntemlerinin incelenmesi      

            [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi].

            https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp

Terzi, A., R., (2002). Sınıf yönetimi açısından etkili öğretmen davranışları. Milli Eğitim   

            Dergisi.

            https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/155-156/terzi.htm                             (23.04.2024).

Yorumlar